Regiodeal
Inleiding
Veerkrachtige landschappen kunnen tegen een stootje en zijn toekomstbestendig. Zowel milieu- en klimaat-technisch, als in relatie tot de mens, de natuur en alle ruimtelijke claims die daarbij gedaan worden.
Idealiter zouden zo’n beetje al onze Nederlandse of Friese cultuurlandschappen binnen deze “veerkrachtige” categorie vallen. Dat is helaas nog niet het geval. Het rijke Zuidoost-Friese cultuurlandschap staat onder druk. Het areaal aan landschapselementen (“de levensaders van het cultuurlandschap”) is de afgelopen decennia geleidelijk geslonken.
Een integrale aanpak is nodig om deze regio een blijvend en nieuw perspectief te bieden. Met aandacht voor Vitale Kernen en een Veerkrachtig Landschap wordt de leefbaarheid verbeterd, en gewerkt aan een landschap waarin landbouw, natuur, energieproductie en recreatie hand in hand gaan.
Gelukkig wordt er met tal van projecten gewerkt om het cultuurlandschap toekomstbestendiger te maken. Programma’s van provincie en gemeenten richten zich momenteel in de breedte op klimaat, biodiversiteit, bodem en water.
Om de relaties tussen huidige landschapsprogramma’s inzichtelijk te maken, de ontbrekende schakels in relatie tot het natuurnetwerk in kaart te brengen én om te onderzoeken waar tussen de programma’s raakvlakken liggen, is er vanuit de Regio Deal Zuidoost-Friesland een uitvraag opgesteld met de titel: Kansenkaart en Uitvoeringsprogramma kleinschalige voorbeeldprojecten Landschapsvisie Zuidoost-Friesland.
Stichting Landschapsbeheer Friesland heeft in samenwerking met Werkend Landschap een plan van aanpak ingediend, afgestemd op de onderdelen 1 & 2 van de uitvraag:
- Inventarisatie voor een kansenkaart kleinschalige voorbeeldprojecten landschapselementen.
- Organiseren van een inspiratiebijeenkomst met betrokken partijen; de gemeenten Heerenveen, Ooststellingwerf, Opsterland (trekker), Smallingerland, Weststellingwerf, Provinsje Fryslân, Wetterskip Fryslân en het Rijk.
Kansenkaart & INSPIRATIEBIJEENKOMST
Via een kansenkaart kunnen voorbeeldprojecten inzichtelijk worden gemaakt. Ook wordt hierin verkend of een versterking van het netwerk aan blauwe en groene lijnelementen een positief effect heeft op bijvoorbeeld de biodiversiteit, waterberging, koolstofopslag of de beleving van het landschap.
Binnen dit project is ervoor gekozen om de inspiratiebijeenkomst in te zetten voor de ontwikkeling van deze kansenkaart, i.p.v. andersom. Om tijdens dit proces de creativiteit te stimuleren is een spelvorm te ontwikkeld: het landschapskwartet. Gedurende de spelsessie worden (alternatieve) inzetmogelijkheden van landschapselementen bedacht, om de gereedschapskist verder te vullen om met eerdergenoemde problematiek aan de slag te gaan.
Mag ik van speler ..., van de set cultuurlandschap X, de kaart met landschapselement Y hebben? Waarmee/waardoor via ... [inzetmogelijkheid] gewerkt kan worden aan ... [kans/probleem].
De in de werk-/spelsessie opgehaalde ideëen zijn vervolgens gecategoriseerd en vertaald naar een kansenkaart met concrete aanknopingspunten om met het landschap aan de slag te gaan. Dit alles is tot slot ook in een beknopt spoorboekje samengevat.